Gần đây nhiều người chia sẻ uống nước ấm, sả, chanh, gừng có thể phòng ngừa Covid-19. Xin hỏi bác sĩ phương pháp này có tác dụng? (Linh)
Cụ thể, em nghe nói gồm hợp gồm 5 cây sả, nhánh gừng, trái chanh bỏ vào nước ấm uống nhiều lần trong ngay thay nước lọc. Gừng có tác dụng giữ ấm cơ thể, sả giúp thanh lọc cơ thể, chống nhiễm trùng. Chanh chứa vitamin C tăng cường sức đề kháng. Một số người còn thêm cả mật ong hoặc lá dứa. Mật ong có tính sát khuẩn có thể phòng ngừa được virus không, mong bác sĩ tư vấn.
Trả lời:
Các thông tin lan truyền trên mạng về việc sử dụng các thực phẩm như gừng, sả, chanh pha nước ấm để phòng ngừa nCoV là không có cơ sở khoa học. Hiện chưa có nghiên cứu nào cho thấy các loại thực phẩm hay hỗn hợp này có khả năng ức chế virus, bất kể loại virus gì, nhất là nCoV.
Nguy hiểm hơn, khi các bài thuốc dân gian trên lưu truyền rộng, chúng có thể khiến mọi người nhầm lẫn có công hiệu phòng ngừa Covid-19, nên không áp dụng hoặc lơ là các biện pháp phòng ngừa 5K như mang khẩu trang, rửa tay thường xuyên, hạn chế đám đông; khi tiếp xúc với người bị sốt, ho phải có sự phòng vệ.
Trong Đông y, không thể phủ nhận các loại trái cây như cam, quýt, bưởi, chanh... chứa nhiều vitamin C, giúp tăng cường sức đề kháng. Quả chanh vị chua, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, chữa ho, lợi tiêu hóa. Cả vỏ và hạt chanh đều có thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Vỏ quả vị đắng, the, mùi thơm, tính lạnh, tác dụng thông khí, tiêu đờm, trị ho có đờm.
Theo truyền thống, người Việt dùng gừng ăn với thịt chim, cá, ba ba cho đỡ lạnh, dễ tiêu; làm gia vị ăn hàng ngày để phòng bệnh. Trong gừng chứa tinh dầu 2-3%, nhựa dầu 5%, dầu mỡ 3,7%, tinh bột, chất cay (Zingeron, Zingerol, Sogal). Những chất này đều hiệu quả trong các bài thuốc chữa bệnh từ gừng, góp phần tăng sức đề kháng.
Sả còn gọi là cỏ sả, sả chanh, lá sả, hương mao, có vị cay, tính ấm có tác dụng làm ra mồ hôi, ấm bụng, giúp tiêu hóa, khỏi nôn, thông khí, sát trùng, khử uế, tiêu đờm. Sả thường được sử dụng để điều trị cảm lạnh, đau bụng, nhức đầu...
Mật ong vừa là món ăn vừa là vị thuốc, được ứng dụng nhiều trong đời sống và y dược. Mật ong vị ngọt, tính bình, không độc, có công năng giải độc, nhuận phế, điều hòa các dược liệu khác. Theo các tài liệu y học, mật ong được biết đến với công dụng bổ dưỡng tỳ vị, trị các chứng ho mạn tính, ho ra máu, thanh nhiệt độc, giải độc... Mật ong có tính kháng khuẩn và kháng viêm cao, có khả năng phòng chống nhiễm khuẩn đường hô hấp, trị ho, rát họng.
Các thực phẩm trên vẫn có thể dùng để cải thiện sức khỏe, giúp tăng cường sức đề kháng, song chỉ dùng theo chỉ định. Tuyệt đối không tự ý kết hợp, nhất là để làm bài thuốc phòng ngừa Covid-19. Việc sử dụng bài thuốc dân gian trên một cách vô tội vạ, uống thay nước lọc cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Lương y Bùi Đắc Sáng
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ